Câu chuyện thúc đẩy sử dụng xe điện, ôtô năng lượng mới và hạn chế xe xăng không chỉ xuất hiện tại Việt Nam. Trên thế giới hiện có hơn 320 thành phố đã được áp dụng quy định về vùng phát thải thấp (LEZ), trong đó đa phần là các quốc gia châu Âu.

Và đương nhiên để có thể kiểm soát số lượng phương tiện ra vào khu vực này, chính phủ các nước cũng đưa ra đa dạng biện pháp để phân biệt xe xăng - xe xanh tùy vào công nghệ mỗi quốc gia.

Đổi màu biển số, thêm ký hiệu đặc biệt

Đổi màu biển số là giải pháp phổ biến được nhiều quốc gia áp dụng nhằm phân biệt xe động cơ đốt trong và xe năng lượng mới. Tại Trung Quốc, ôtô động cơ đốt trong được gắn biển số màu xanh dương. Trong khi các mẫu xe năng lượng mới, gồm xe điện và plug-in hybrid (PHEV) được trang bị biển số màu nền xanh lá.

Điều này cũng diễn ra tương tự ở Hungary, Ba Lan hay Ấn Độ. Tại nước Anh hay Ireland, các xe không phát thải, gồm ôtô thuần điện và PHEV, được khắc thêm một dải màu xanh lá ở trước biển số. Còn ở Áo hay thành phố Ontario (Canada), những phương tiện xanh được in biển số nền trắng, chữ xanh lá.

Biển nền màu xanh lá dành cho xe điện tại Trung Quốc. Ảnh: CGTN.

Theo Cục an toàn giao thông Trung Quốc, việc gắn biển số màu xanh lá giúp hệ thống camera thông minh có thể dễ dàng phân loại xe. Bởi nghiên cứu về thị giác máy tính MDPI hoặc IEEE cho thấy màu xanh lá có dải tần phổ đặc trưng, dễ nhận diện mà không cần truy xuất thông tin xe quá sâu.

Màu sắc này cũng có độ tương phản cao khi đi cùng màu số hiệu (màu đen), được sơn lớp phản quang đặc biệt hỗ trợ hệ thống camera hồng ngoại (IR).

Một số quốc gia như Hàn Quốc hay Indonesia sẽ lựa chọn màu nền, vạch kẻ dưới biển số màu xanh dương nhằm phân biệt các mẫu xe điện hay xe chạy bằng hydro.

Thay vì thêm ký hiệu màu, một số quốc gia châu Âu như Đức chọn cách thêm chữ "E" ở phía sau dãy biển số. Tại Cộng hòa Czech và Na Uy, các biển số xe điện được khắc thêm tiền tố EL, EK hoặc EV, EX. Khi các xe này đi vào bãi đỗ, cao tốc sẽ được ưu tiên chi phí cầu đường hoặc gỡ giới hạn khi vào khu vực hạn chế xe xăng.

Sử dụng camera ANPR nhận diện xe điện

Một số quốc gia chọn cách áp dụng hệ thống công nghệ phần mềm và cơ sở dữ liệu phương tiện hiện đại để phân biệt xe xăng và xe điện khi ra vào khu vực LEZ.

Ví dụ ở Bỉ, dù biển số xe năng lượng mới và xe xăng không có sự khác biệt, cơ quan chức năng vẫn có thể kiểm soát lượng xe ra vào thành phố trong thời gian hạn chế phát thải thông qua hệ thống camera ANPR.

Khi người lái đến gần khu vực phát thải thấp như Brussels, hàng trăm camera ANPR sẽ quét biển số, đối chiếu với cơ sở dữ liệu đăng ký xe quốc gia (DIV) nhằm phát hiện loại xe, tiêu chuẩn Euro và thông tin chủ phương tiện.

Hệ thống camera ANPR hoạt động tại châu Âu. Ảnh: WeWatch.

Trong trường hợp xe không đạt tiêu chuẩn Euro hay đi vào khu vực giới hạn, vé phạt hành chính sẽ được gửi về địa chỉ nhà sau vài ngày. Điều này diễn ra tương tự tại Italy hay Hà Lan.

Tại thành phố Amsterdam, Rotterdam (Hà Lan), toàn bộ biển số được đăng ký tự động trên trang của Cơ quan quản lý phương tiện (RD), ôtô sẽ được kiểm soát 100% thông qua camera ANPR nhanh chóng hiện kết quả, thông báo với cơ quan chức năng để bắt giữ trong trường hợp người lái xe xăng cố ý đi vào khu vực LEZ.

Thành phố Milan (Italy) đã xây dựng các trạm kiểm soát phương tiện tự động. Khi xe di chuyển đến cổng vào Area C - vùng LEZ nổi tiếng nhất thành phố - hệ thống camera sẽ hoạt động. Nếu phương tiện chạy xăng, dầu cố ý di chuyển vào Area C, hệ thống sẽ tự động trừ tiền phạt vào tài khoản giao thông của chủ xe.

Dán nhãn phụ ở kính lái

Tại Pháp, toàn bộ phương tiện đều được đăng ký và bắt buộc dán nhãn phụ ở kính lái nhằm kiểm soát tiêu chuẩn khí thải. Hệ thống nhãn phụ này được gọi là "Crit'Air" và khi phương tiện di chuyển vào Paris, Lyon hay Marseille đều bắt buộc phải dán nhãn để cảnh sát kiểm tra.

Xe động cơ đốt trong được dán nhãn phụ đánh số từ 0 đến 5, biểu thị tiêu chuẩn Euro. Với xe thuần điện hoặc xe chạy bằng hydro, cơ quan giám sát sẽ dán thêm nhãn phụ màu xanh lục.

Thành phố Geneva (Thụy Sĩ) cũng áp dụng dán nhãn "Stick'Air" tương tự Pháp. Tuy nhiên, hệ thống kiểm soát chỉ bắt đầu cấm xe xăng có nhãn từ 3-5 khi mức độ ô nhiễm vượt ngưỡng cho phép.

Hệ thống nhãn dán Crit'Air tại Pháp. Ảnh: France Comfort.

Ở Tây Ban Nha, toàn bộ xe lưu thông bắt buộc dán nhãn môi trường (DGT Labels). Nhãn dán này chia làm 3 loại chính là 0 Azul, Eco và C/B. Trong đó, 0 Azul là nhãn dành cho xe điện, Eco dành cho xe hybrid.

Các xe động cơ đốt trong được dán nhãn B hoặc C tùy vào tiêu chuẩn khí thải, nhưng đều không được phép di chuyển vào Madrid hoặc Barcelona trong thời gian hạn chế xe xăng.

Nhìn từ bức tranh toàn cảnh thế giới, có thể thấy việc phân loại phương tiện không đơn thuần là một thay đổi về mặt hình thức mà là chìa khóa để vận hành các đô thị thông minh. Dù áp dụng giải pháp trực quan như màu sắc biển số hay ngầm định thông qua cơ sở dữ liệu và camera AI, mục tiêu chung của các chính phủ vẫn là tạo ra rào cản đủ lớn đối với xe phát thải cao để bảo vệ môi trường sống.

Tại Việt Nam, việc định danh biển số kết nối dữ liệu, triển khai vùng phát thải thấp đã đi vào hoạt động, đặt những viên gạch đầu tiên trong quá trình kiểm soát phương tiện xanh.

(Nguồn: https://znews.vn/cach-cac-quoc-gia-phan-biet-xe-dien-xe-xang-post1615025.html)